Neden? Neden botanikle ilgili olan, bitki yaşamını gönülden seven bir insan birazdan göreceğiniz gibi bu bitkilerin yiyecek olma özelliğinden, parçalanıp boya yapılmasından bahseder ki?
40000 yıl kadar önce (Kolomp’ tan çok önce!) Asya üzerinden Kuzey Amerika’ya geçen insan ırkı, bu yeni kıtada çok değişik hayvan ve bitki türleriyle karşılaştılar. Bu insanlar, yüzyıllar boyunca doğuya ve güneye doğru ilerledikçe daha kurak alanlarla karşılaştılar. Kaktüsler eninde sonunda avcı-toplayıcı olan bu toplumların yaşamlarına girdiler. Kaktüs türlerinden bazıları kısa sürede yemek kaynağı ya da dinsel etkinlikler için kullanılmaya başlandı. Güney Amerika’ya geçen insanlar yine farklı bitki ve hayvanlarla karşılaştılar. İnsanların hayatta kalması bu doğal kaynakların başarıyla kullanılmasına bağlıydı.
Hem Güney hem de Kuzey Amerika’da birbirinden tecrit olmuş, bağımsız toplumlar gelişti ve her biri bitkiler için farklı kullanımlar geliştirdi. Özellikle kurak bölgelerde yaşayan toplumlar daha yaratıcı olmak zorundaydı, çünkü bu bölgelerde görülen hayvan ve bitki sayısı çok azdı. Bu yüzden kurak bölge insanları için kaktüsler belki de yaşamın kendisini temsil ediyordu. Bu bitkiler için, “dikenli sevimsiz şeyler” diyebilen günümüz insanından ne kadar da farklı bir bakış açısı, öyle değil mi?
[nrelate-related]
Arkeologların çalışmalarında bulunan en eski kaktüs bilgisi, 12000 yıllık bir mağara çizimidir. Ayrıca bazı mağaralarda 9000 yıllık kaktüs tohumları bulunmuştur. Bu buluntuların en şaşırtıcılarından birinde, o bölgede rastlanmayan bir kaktüs türünün tohumlarına rastlanmıştır. Bu kaktüsün meyveleri uzak bir yerlerden toplanmış ve yetiştirilmeye denenmiş olmalıdır. Eski dönem insanı için kaktüsün en yaratıcı kullanım alanlarından bir tanesi, dikenlerini kullanarak olta iğnesi yapmaktır. Uzun dikenli bir türün yeni çıkan dikenleri dikkatle eğilip kanca şeklinde bağlanırsa, o şekilde sertleşerek biçimlerini korurlar. İlkel insan, bir süre sonra kanca şekli verilmiş iğneyi kaktüsten keserek, ilkel bir ipin ucunda ilkel bir oltaya dönüştürür ve ilkel olmasıyla ilgilenmediği bir balığı gövdeye indirebilir. Sanırım pek çok modern insan bunu beceremez! Yine de kaktüslerin günümüz insanı için hala çok çeşitli kullanım alanları vardır.
Yemeklik Kaktüs
Neredeyse tüm kaktüslerin meyvesi yenilebilir. Hala Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan yerli halk ve Meksika halkının bir kısmının günlük beslenmesinde kaktüs meyveleri yer alır. Herhalde en önce bahsedilmesi gereken kaktüs türü Opuntia türleridir. Çoğu Opuntia türü lezzetli meyveler verir ve yerli halk çok uzun senelerden beri bu meyveleri besin olarak kullanır. İri bir limondan biraz daha büyük olan meyveleri yenilebilir hale getirmek için biraz emek harcamak gerekir. Çünkü dış kabuğu sert ve daha önemlisi dikenlidir. Meyvelerin üzerlerindeki areoller temizlenip kabuğu soyulduktan sonra hayli lezzetli bir meyveye dönüşür. Ülkemizin Güney Batı sahillerinde yetişen Opuntiaların meyvelerini yerel ekonomiye kazandıran yerli halk sayesinde bu meyveyi tatma imkanını buldum. Opuntiaların sadece meyveleri değil, aynı zamanda genç olan gövde parçaları da yenebilir. Yerli halk henüz bunu keşfedemediğinden Opuntia’nın kendisinin tadına bakamadım ne yazık ki. Güney Amerika halkı, Opuntiaların çiçeklerinden çay da yaparlar.
http://expateek.blogspot.com/
Opuntialar dışında daha pek çok türün meyvesi yenebilir. Yerli kültürde bu meyvelerin çoğu taze olarak yense de, kurutulmuş olarak ta yenebiliyor. Tatları ekşiden tatlıya kadar değişik bir yelpazede olan kaktüs meyveleri reçel yapımında ya da diğer yemek ve salatalarda da kullanılabiliyor.
Meyvesi, çiçekleri ve gövdesi dışında bazı kaktüslerin kökleri de yiyecek olarak kullanılır. Sökülen kök, temizlendikten sonra kaynatılır ve kabuğu soyulduktan sonra yenir. Görüldüğü üzere, dikenleri haricinde kaktüsün her yeri besin olarak kullanılabilir.
Son yorumlar