Yaşamım ve hobilerim

Kaktüsler – Nasıl?

Bu yazı tarafından 31 Oca 2012 tarihinde Flora, Kaktüs bölümünde yayınlandı. 0 yorum aldı ve 1.729 defa okundu.

Kaktüsler değişik çevre koşullarında yaşar ve başarılı olabilmek için bu habitatlarda görülen koşulları taklit etmek gerekir. Kaktüsler çoğu koşula dayanabilseler de yine de bazı türlerde daha dikkatli olmak gerekir. Örneğin, kaktüsler uzun süreli kuraklığa karşı dayanıklıdır ve köklerinin sürekli nemli olmaması gerekir. Buna ilaveten pek çok kaktüs, sukkulent gövdelerinde su tutma yeteneğine sahiptir. Su tuttukça gövde dirileşir ve şişer. Suyla şişen bir gövde donma derecesinin altında sıcaklıklara maruz kalırsa zarar görebilir. Dış mekanlarda bakılan kaktüsler drenajı yüksek topraklarda yetiştirilmelidir.

[nrelate-related]

Saksı

Saksılarda büyütülen her bitki gibi kaktüsler de bakıcısının ve köklerini içine yayacağı saksının merhametine kalır. Genellikle saksı seçimine dikkat edilmese de aslında başarının önemli parçalarından biridir. Hem bulunabilirliği hem de uygunluğu bakımından plastik saksılar ve pişirilmiş kil saksılar üzerinde durmak gereklidir.

Plastik saksılar kesinlikle saydam ya da yarı şeffaf olmamalıdır. Işık geçiren bir saksı, kökleri rahatsız edebilir. Işık geçiren nitelikteki saksıların iç yüzeyinde yosun oluşumu görülebilir. Ayrıca, daha çok orkideler için üretilmiş olan bazı tür tamamen şeffaf saksıların güneş ışığı ve sıcak altında gevrekleşerek kırılabilmektedir.

 

Kil saksılar mutlaka çok yüksek sıcaklıklarda pişirilmiş olmalıdır. Bu sıcaklıklarda pişirilen kil, sert ve su geçirmeyen bir malzemeye dönüşür. Yine de bu saksılar “nefes alabilir” ve içindeki toprak plastik saksılardakine nazaran daha hızlı kurur. Kil saksıların bu avantajı, dikkatli sulama yapılmazsa dezavantaja dönüşür. Saksının iç yüzeyine gelen su gözenekli yapı sayesinde buharlaşınca, suyun taşıdığı gübreler burada birikir. Suyu takip eden kökler bu bölgeye ulaşınca yanıp kuruyabilir. Bu durumda bitki ölmese bile büyümesi yavaşlar.

 

Genel bir kural olarak, bitkiler açısından derin saksılar daha güvenlidir. Derin saksılardaki su daha etkin şekilde drene olur ve uzun süreli neme “alerjik” olan kaktüs kökleri daha sağlıklı kalır. Tabiki etkin drenajın ilk ve en öenmli koşulu saksı altındaki deliklerdir. Delikler, saksı içine konulacak medya tarafından tıkanmayacak büyüklükte ve yeterli sayıda olmalıdır. Yeterli sayının kararı botaniste kalır ama ilk adım olarak birden fazla olmasını önerebilirim. Eğer aldığınız saksıda yeterince delik yoksa (bazı saksılarda hiç delik bulunmayabilir) bir matkap ya da belki bir çekiç ve civi yardımıyla yeni delikler eklenebilir. Bu işlemin plasik saksılarda daha kolay olduğunu, okuma yazma bilip bu siteyi takip ettiğinize göre, belirtmeye gerek yok. Kil saksılar için de önerebileceğim şey, bir iki saat civarında suda bekletilip bu işe başlanmasıdır.

 

Drenaj deliklerinden saksımedyasının dökülmesini engellemek için bir parça kapıt peçete iş görecektir. Medyayı koymadan önce kağıt peçeteyi en alta koyarsanız, çürüyüp kaybolmadan önce yeni köklerin gelişip medyayı tutmak için zamanı olacaktır.

 

Saksı Medyası

Toprak belki de kaktüsler yetiştiriciliği açısından en yanlış anlaşılmış ihtiyaçlardan biridir. Bir hayvan beğenmediği koşullarla karşılaşınca hareket edip daha uygun yerlere gidebilir ama bitkilerin böyle bir şansı yoktur. Bu yüzden diğer gereksinimler gibi toprağında seçiminde dikkatli olunmalıdır.

 

Pek çok zaman, toprak hacminin yarısını, toprak tanecikleri arasında kalan boşluklar oluşturur. Bu küçük boşluklar sayesinde su, toprağın derinliklerine iner. Yine bu boşluklara giren hava sayesinde bitki kökleri oksijen alır. Bu boşluklar küçüldükçe bitkinin su alması zorlaşır fakat; büyüdükçe de susuzluktan ölmek yerine boğularak ölür. Dolayısıyla hangi tür medyayı seçersek seçelim öncelikle bunu saksıya doğru yerleştirmeyi bilmeliyiz. Sıkıştırma işlemini yaparken büyük boşlukların kalmamasına dikkat ederken, bir yandan da fazla sıkıştırıp toprağı taşa çevirmemeye özen göstermeliyiz.

 

Sulama yaparken, suyun çoğu medyanın içine doğru ilerlemek yerine saksının iç yüzeyine doğru hareket edip oradan saksı dibine doğru hareket ediyorsa fazla sıkıştırmışız demektir. Bu durumda bir chopstick ya da şiş yardımıyla köklere zarar vermeyecek şekilde medya havalandırılmalıdır. Medyanın fazla gevşek, dolayısıyla da fazla boşluk içerip içermediğini anlamak için kaktüse şöyle bir bakıp saksını nazikçe sallamak yeterlidir. Bitki yana yatıyor ya da fazlaca sallanıyorsa medyanın biraz sıkıştırılmaya ihtiyacı vardır. Bitkilerimin çoğunda, ilk dikilen bitkiler açısından geçerli olmasa da, bir kaç aylık bitkiyi gövdesinden tutarak (dikenlere dikkat edilmesini hatırlatmama gerek var mı?) kaldırmaya çalıştığımda saksı olduğu gibi havalanır (kil saksılar bile) ve beni mutlu eden sıkıştırma oranı budur. Sizde zamanla kendinize uygun bir oran elde edeceksiniz.

 

Medyayla ilgili önemli diğer husus ise elbette onun içeriğidir. Toprağın genellikle %5’lik organik içeriğini, mikroorganizmalar tarafından parçalanan ölü bitki ve canlılar oluşturur. Organik maddeler, toprağın sert ve kaba yapısını yumuşak ve gevşek hale çevirir. Mikroorganizmalar organik maddeyi parçaladıkça salgılanan yapışkan bitki öz sıvısı, toprak parçacıklarını yapıştırarak, dokunulduğunda yumuşak ve ipeksi hissi veren parçacıklara dönüştürür. İşte Çukurova toprağını böyle verimli yapan, bire yüz, bire iki yüz veren, adam diksen adam veren toprağının yapısı da böyledir. Bir çiftçinin eline alıp baktığında yeme isteği uyandıran bu değerli toprağı saksıya koymak çok cezbedicidir fakat yapmayın! Cevap beklenmedik olunca algılamak için ikinci sefere ihtiyaç duyulabilir: YAPMAYIN! Organik toprak, kaktüsler için kullanılması gereken saksı medyasından çok farklılıklar gösterir.

 

Bahçıvanların yüksek organik içerikli topraklarda başarılı olmalarının sebebi, mikroorganizmaların, organik içeriği parçalayarak suda çözünebilen maddelere ayırabilmeleridir. Unutulmamalıdır ki, bitkiler yemez; içer. Organik maddeler suda çözünebilecek formlara dönüşmezse, bitkilere hiç bir faydaları olmaz. Kaktüsler doğal ortamlarında böyle yoğun organik madde içeriğine alışmadıklarından mikroorganizma faaliyetlerine de alışkın değillerdir. Bitkiler açısından en uygun olanı doğal hayatlarında evrimleştikleri koşulların sunulmasıdır.

 

Kaktüsler çöl koşullarında kumlu toprakta yaşasalar da, bu ortamı saksılarda taklit etmeye çalışmanın sakıncaları vardır. Başlangıçta homojen bir karışım yapsanız bile zamanla ağır olan kum saksının dibine sürüklenecektir ve saksının drenaj deliklerini tıkayacaktır. Bu durumda sağlıklı drenaj yapılamayacağından bitkinin kökleri zarar görecektir.

Leave a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir