Yaşamım ve hobilerim

Robert Hooke

Bu yazı tarafından 3 Tem 2012 tarihinde Fıropedia, Yaşam, Yazılar bölümünde yayınlandı. 0 yorum aldı ve 1.160 defa okundu.

Elastisite Kanunu’yla ünlü İngiliz fizikçi ve matematikçidir. İngiltere’nin güney kıyılarında yer alan bir adada dünyaya gelmiştir. Babası dindar bir insandı ve oğlunun kiliseye girmesini istiyordu. Fakat Robert sürekli baş ağrıları çeken hasta görünümlü bir çocuktu ve yetişkinliğine kadar hayatta kalamayacağı düşüncesiyle aile eğitimiyle uğraşmadı. Ailesinin baskısı üzerinden kalkan ve kendi ilgi alanlarıyla baş başa kalan Robert, mekanik oyuncaklar ve saatlere merak saldı.

1648 yılında Robert’in babası intihar etti ve ailesi de Robert’in müthiş çizim yeteneğinden faydalanabilmek için Londra’ya taşındı. Londra’da çizim yerine eğitimiyle ilgilenmeye başlayan genç Robert, 1653’de Oxford’daki Christ College’a girip astronomi ve mekanik çalıştı. 1655’de başka bir parlak bilim adamı Robert Boyle tarafından, deneyleri için gerekli olan hava pompasının yapımına yardım etmek üzere işe alındı. Bazı bilim tarihçileri Boyle Kanunu aslında Hooke’un geliştirdiğini düşünür ama yine de kesin bilinen bir şey yoktur.

[nrelate-related]

Çok çeşitli ilgi alanlarından birinin saatler olduğunu daha önce belirtmiştim. O yıllarda kullanılan sarkaçlı saatlerin, denizlerde çalkalanan gemilerde kullanılamayacağını fark etti ve bu konuda çalışmaya başladı. Önerisi saat mekanizmasında sarkaç yerine yay kullanmaktı. Ünlü Hooke Kanunu’na giden yola bu şekilde girmişti.

1660lı yıllarda Jupiter’in yüzeyine gözlemleyen birkaç bilim adamından biriydi ve bazı önemli bulgulara ulaştı.

 

1665’de Londra’daki Gresham College’da geometri profesörü olarak çalışmaya başladı. Aynı yıl, o dönem için hayal edilemeyecek mikroskobik gözlemlerin ve incelemelerin yapıldığı Micrographia adlı kitabını yazdı. Hücre terimini ilk defa bu eserinde kullandı ve “yaşayan canlıların temel birimleri” olarak tarif etti. Micrographia, mineraller, hayvanlar ve bitkilerle ilgili içeriği sayesinde 17. yüzyıl bilimin şaheserleri arasında yerini aldı. Belki de önemli bir sonucu, mikroskopun kullanımının bilimsel alanda yaygınlaşmasını sağladı.

 

Hooke’un Londra şehrine katkılarından biri de mimarlık alanında oldu. 1666’da büyük yangından sonra o dönemin pek çok önemli binasının tasarımını yaptı. Değişik ilgi alanlarından biri de akciğerlerin çalışması ve solunum olayıydı. Bir deneyde, hava sızdırmaz bir alana girdi ve ortamda bulunan havayı yavaş yavaş dışarı pompaladı. Bu deneyin amacı muhtemelen düşük atmosfer basınçlarının insan üzerindeki etkilerini incelemekti ama kulaklarına hasar verdi. Belki bu çalışmanın faydasıyla çeşitli meteoroloji aletleri keşfetti veya mevcut aletleri iyileştirdi. Yaptığı nem ölçeri, keçi sakalının kuruyken kıvrık; nemliyken düzleşmesini gözlemleyerek tasarladığı bilinir.

 

Sadece teorik çalışmalar yapan bilim adamlarından biri değildi. O zamanın en güçlü mikroskobunu ve teleskopunu yaptı. Bu teleskop sayesinde ilk defa ikili bir yıldız grubunu keşfetti. İkili yıldız grupları, ortak bir kütle merkezi etrafında döner. Bu gözlem sayesinde Kütle çekim yasasının ilk çalışmalarını asıl yapan kişi Hooke idi. Hatta, döneminin en parlak matematikçisi Newton’a, kütle çekimin mesafenin karesiyle azalacağını düşündüğünü söyleyip, kendisinden bunu kanıtlamasını istemişti. Hooke ne yazık ki o kadar matematik bilgisine sahip değildi. Sanıyorum Newton Hooke’a yardım etmedi ki, ikili arasındaki sürtüşme yıllarca devam etti. Newton 1687’de Principia Mathematica adlı eserini yayınladığında, kütle çekimi ile ilgili hiçbir konuda Hooke’a atıf yapmadı. Muhtemelen Newton’la ilgisi yoktur ama o yıl Hooke, hayatının sonuna kadar acı çekeceği sağlık sorunları yaşamaya başladı. 1703 yılında hayata gözlerini yumdu.

 

Hooke arkasında 3000 kitaplık büyük bir kütüphane bıraktı. Mezarının nerede olduğu asla bulunamadı. Ay’da ve Mars’ta birer kratere Hooke’un adı verildi ama bilim dünyasında hak ettiği yeri hiçbir zaman alamadı.

 

Daha fazlası için:

 

Bennet, Jim ve diğerleri, London’s Leonardo: The Life and Work of Robert Hooke, Oxford University Press, New York, 2003.

Drake, Ellen. Restless Genius: Robert Hooke and His Earthly Thoughths, Oxford University Pres, New York 1996

Leave a Comment

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir