Sonata

Sonata köken olarak söylenen değil, seslendirilen müziği ifade ederdi. Ancak 18. yüzyılda, hemen her enstrümantal müziğe hakim olacak özel bir kompozisyon biçimi için kullanılmıştır. Sonat biçimi Haydn’dan Mahler’e klasik bestecilerin çalışmalarında belli başlı bir yeri işgal etti. Önceki dönemin polifonik tarzıyla çelişecekti; sonraki modern tarzların tepki göstereceği gelenekleri bir bütün halinde kendinde toplamıştı.  Sonat formunda tek bir başlangıç notası yoktu. Eski bir tezahürü keman, kornet ve altı trombon için Gabrieli’nin sonata piano forte’siydi. Ancak dört mouvement halinde pekiştirilmesi Corelli’nin çalışmalarına kadar ortaya çıkmadı. C. P. E. Bach’ın klavye için olan kompozisyonlarında gelişti ve Haydn ile Mozart tarafından mükemmelliğe ulaştırıldı.

Konvansiyonel sanat formu, müzikal çalışmayı dört zıt ölçüye böldü. Açılış Allegro’ sunun hızlı tempoda opera uvertürleriyle paralellikleri vardır. İkinci yavaş ölçü, Barok aria da capo’dan kaynaklanır. Genellikle minuet ve trio olan üçüncü mouvement’ in temeli dans süiti olmasıdır. Final, açılışı hatırlatan bir anahtar ve tempoya döner. Dört mouvement’in her biri melodik perdelerin sunumunu içeren standart bir model, onların armonik oluşumları ve sonunda bazen ilgili bir hatırlatmayla beraber özetlerini izler.

1750’den 1827’ye kadarki zaman diliminde Haydn, Mozart ve Beethoven, hepsi de sonat formunda yüz elliden fazla senfoni, yüzden fazla piyano sonatı, elliden fazla telli çalgı kuarteti ve sayısız konçerto bestelediler. Bu çalışmalar klasik repertuarın özünü oluşturmaktadır.