Orkide çiçeklerinin on binlerce değişik renk ve şekilde görülmesinin sebebi, tozlaşmayı gerçekleştirecek olan böcekleri etkileyip polenlerin dağılmasını sağlamaktır.Pek çok canlı, orkidelerin tozlaşmasını sağlar ve bitkiler şekil, renk ve kokularını kullanarak bu canlıları üzerlerine çekmeye çalışırlar.
Cypripedilum, Paphiopedilum ve Phragmipedilum gibi bazı orkideler türlerinin keseye benzeyen labellum oluştururlar ve bunların iç yüzeyi kaygandır. Labellumun içine düşen böceklerin tek çıkış yolu, yapışkan polenlerin yanından sürünerek çıkmaktır. Böylece üzeri polenlerle kaplanmış şekilde başka bir bitkiyi ziyaret ettiğinde tozlaşmayı sağlamış olur.
[nrelate-related]
Pek çok orkide çiçeği böceklerin hem kokularını hem de görünüşlerini taklit eder ve böceklerin sahte çiftleşme yapmasına güvenirler. Tüm işi erkek böcek yapar ki bu genellikle arı ya da yaban arılarıdır. Bu orkideler evrimleşmenin mükemmel bir örneğini sunarlar. Çiçekler dişilerin saldığı kokunun aynısını salarlar ve olası bir çiftleşmeyi sağlamak için labellum gerekli bütün şekle sahiptir. Böylece erkek arı herhangi bir şüpheye düşüp eşini daha iyi tanımaya çalışmaz. Sadece erkek yaban arılarının kanatları vardır ve uçarak kendine uygun bir eş arayabilir. Dişi yaban arıları kanatsızdır ve feromonlarını salıp erkek arıları kendine çekmekten başka bir şey yapamaz. Pek çok Avustralya orkidesi, sadece dişi arıların doğada gözükmesi sırasında çiçek açar ve erkek arıların eş aramasından faydalanır. Üzerlerine konan erkek arılar aynı türden başka bir orkideye konarsa tozlaşma gerçekleşmiş olur. Genellikle, her orkidenin kendine çekmeye çalıştığı belirli bir tür böcek vardır. Bazı orkideler böceklerin üzerinde bulunan tüyleri bile taklit edecek kadar bu işte uzmanlaşmıştır.
Bazı orkideler ise, böcekleri kendilerine çekmek için nektar veren çiçekleri taklit ederler. Örneğin, Dendrobium lawesii, aynı ormanlarda yaşayan Rhododendron türlerinin çiçeklerini taklit ederek nektar avcısı arıları kandırabilmektedirler. Rhododendron türlerinden ödül olarak nektar alan arılar, Dendrobium lawesii’den elleri boş olarak dönerler.
Koyu kırmızı renkli ve çürümüş et kokusu yayan bazı türler ise sinek ve leş böceklerine hitap eder. Bazı türlerin çiçekleri sadece bir kaç günlüğüne açar ama yaydıkları koku öylesine kuvvetlidir ki belirli tür arıyı hemen üzerlerine çekebilirler.
Renk
Parlak mavilerden muhteşem kırmızılara, açık sarılardan siyah görünümlülerine kadar her renkten orkideye rastlamak mümkündür. Bu renklerin dikkatli yorumlanması bizleri bazı sonuçlara götürebilir. Genellikle, sarı çiçekler arıların dikkatini çeker; yeşil ve beyaz olanlar ise genellikle akşamları güveler tarafından ziyaret edilirler. Turuncu ya da kırmızı renkli tüp şeklindeki çiçeklerin tozlaşması, nektar peşinde olan sinekkuşları tarafından sağlanır. Bu bitkiler, kuşları üzerlerine çekmede öyle başarılıdır ki, genellikle nektar üretmeye gerek bile duymazlar.
Koku
Çiçek buketlerinde kullanılan bazı popüler orkideler kokmadığı için, orkidelerin tümünün kokmadığı şeklinde yaygın bir kanı vardır. Oysa gerçekle uzaktan yakından alakası yoktur. Pek çok orkide türü insanı sarhoş edebilen kokulara sahiptir.
Son yorumlar